تالین ساهاکیان – آلمان
جمعیت پرندگان وحشی مانند سایر گونه‌های حیوانات به‌شدت رو به کاهش است. مهم‌ترین عواملی که زندگی و بقای پرندگان را تهدید می‌کنند، نابودی زیستگاه‌های طبیعی پرندگان به‌دست بشر و همچنین، نابودی جمعیت حشرات در نتیجهٔ نابودی زیستگاه‌ها از یک سو و استفاده از سموم و سایر مواد شیمیایی و انواع دیگر آلودگی‌های ایجادشده به‌دست بشر از سوی دیگر است.
بدیهی است که هر کدام از ما با مصرف مسئولانه‌تر و تلاش برای ایجاد آلودگی کمتر می‌توانیم نقش مؤثری در کاهش سرعت این روند مرگ و نابودی داشته باشیم، ولی موارد دیگری هم وجود دارند که می‌توانیم با انجام‌دادن آن‌ها به بقای همسایگان زیبا و کوچک بال‌دارمان کمک کنیم. در این مطلب به تعدادی از این موارد می‌پردازیم.
باغ یا حیاطمان را به فضایی مناسب برای پرندگان تبدیل کنیم
متأسفانه امروزه بسیاری از مردم، باغ و حیاط خود را به فضای چمن یکدستِ به‌ظاهر «مرتبی» تبدیل می‌کنند که فرصتی برای زندگی گونه‌های مختلف پرندگان یا حیوانات دیگر باقی نمی‌گذارد. این در حالی است که یک باغ با فضاهای زیستی کوچک متنوع مانند انواع درختان و گیاهان، حوض کم‌عمق، سنگ‌های بزرگ طبیعی و غیره می‌تواند سهم بسزایی در بقای حشرات و پرندگان و سایر حیوانات وحشی مانند جوجه‌تیغی‌ها داشته باشد. بهترین کمکی که می‌توانیم به همسایگان کوچکمان بکنیم این است که فضای حیاط یا باغمان را به فضایی قابل‌استفاده برای آن‌ها تبدیل کنیم، جایی که در آن بتوانند لانه‌سازی کنند یا غذای مورد نیاز خود را از میوه‌ها، دانه‌ها و حشرات موجود در آن فراهم کنند. برای رسیدن به این منظور، در طراحی و رسیدگی به باغ خود به این نکات توجه کنیم:
– از سموم شیمیایی استفاده نکنیم:
سموم شیمیایی مورد استفاده در باغداری، به دانه‌ها و میوه‌ها و حشرات و سپس به بدن مصرف‌کنندگان آن‌ها، یعنی پرندگان و حیوانات دیگر منتقل می‌شوند، در بافت‌های چربی آن‌ها ذخیره می‌شوند، باروری‌شان را کاهش می‌دهند و در اعصاب و سیستم ایمنی‌شان اختلال به وجود می‌آورند. باغ مناسب برای پرندگان، باغی است که در آن فقط از روش‌های طبیعی برای ازبین‌بردن آفت گیاهان استفاده شود. خود پرندگان و حیوانات کوچکی که به این دست باغ‌ها رو می‌آورند، روش طبیعیِ کارسازی در مبارزه با آفت‌ها هستند. مثلاً یک خانوادهٔ چرخ‌ریسک در طول یک سال، ۳۰ کیلوگرم سوسک و آفت‌های دیگر گیاهان را می‌خورد.
– در «مرتب»بودن افراط نکنیم:
هر چقدر باغ یا باغچه، حالت طبیعی‌تری داشته باشد، حشرات و پرندگان بیشتری را به خود جذب می‌کند. همیشه در قسمتی از باغ یا باغچه چمن‌ها را دست‌نخورده باقی بگذاریم، قسمتی از سنگ‌های طبیعی باغ را به حال خود رها کنیم، در فصل پاییز اجازه بدهیم قسمتی از برگ‌های ریخته‌شده یا کمپوست در گوشه‌ای باقی بمانند… این فضاها، هم با جذب حشرات به یک رستوران طبیعی برای پرندگان و حیوانات کوچک دیگر مانند جوجه‌تیغی‌ها تبدیل می‌شوند و هم فضایی مناسب برای لانه‌سازی برخی از آن‌ها فراهم می‌کنند. توجه کنیم که ما با برپا کردن شهرها، جاده‌ها، مزارع، معادن و غیره محیط زندگی این حیوانات را از آن‌ها گرفته‌ایم و می‌گیریم. باغ طبیعی ما فرصتی برای بازگرداندن قسمت بسیار کوچکی از این فضای مصادره شده است.
– در باغ، تنوع گیاهی و زیستی به وجود بیاوریم:
اجازه دهیم گل‌ها، گیاهان، بوته‌ها و درختان بومی در باغ یا باغچه برویند. این گیاهان، حشرات بیشتر و در نتیجه، پرندگان بیشتری را جذب می‌کنند. نکتهٔ کلیدی، تنوع است. هر چقدر تنوع گیاهی باغ بیشتر باشد، تعداد و تنوع پرندگانی که به باغ سر می‌زنند یا حتی در آن لانه می‌سازند بیشتر می‌شود.
– لانه‌های آماده در اختیار پرندگان قرار دهیم:
می‌توانیم بعد از تحقیق در مورد مشخصات لانه‌های مناسب برای گونه‌های مختلف پرندگان، خودمان این لانه‌ها را درست کنیم یا لانه‌های آماده را از بازار خریداری کنیم و در گوشه‌ای از باغ که سایه و امن است، نصب کنیم. البته اگر گربه یا گربه‌هایی داریم که در باغ و محیط بیرون رفت و آمد دارند، بهتر است از قراردادن این لانه‌ها در باغ خودداری کنیم و جوجه‌های آینده را در خطر جدی قرار ندهیم. نکتهٔ دیگر این است که باید لااقل یک بار در سال داخل این لانه‌ها را کاملاً تمیز کنیم چون می‌توانند به محل رفت و آمد حشرات یا تجمع انگل‌ها تبدیل شوند.
– در صورت نیاز، به پرندگان غذا بدهیم:
پرندگان کوچک و آوازه‌خوان را می‌توان از نظر تغذیه به دو دستهٔ اصلی تقسیم کرد:
– پرندگان دانه‌خوار:
پرندگان دانه‌خوار، منقار کوتاه و قوی دارند که برای شکستن پوست دانه‌ها مناسب است. خانوادهٔ گنجشک‌ها، خانوادهٔ سهره‌ها (فنچ‌ها) و چرخ‌ریسک‌ها در این دسته قرار می‌گیرند.
– پرندگان نرم‌خوار:
پرندگان نرم‌خوار، مخصوصاً در فصل بهار و تابستان غذای نرم مانند میوه‌ها و حشرات را بر دانه‌ها و مغزها ترجیح می‌دهند. توکایان، سار، دارکوب، سینه‌سرخ، الیکایی‌ها، گنجشک پرچین، کمرکولی جنگلی و دارخزک در این دسته قرار می‌گیرند.
کاهش چشمگیر محیط‌های طبیعی و منابع غذایی برای پرندگان باعث شده است که هر سال سازمان‌های حفظ محیط زیست بیشتری در مناطق مختلف دنیا بر ضرورت دادن غذا به پرندگان تأکید کنند.
غذارسانی در فصل زمستان، در برخی مناطق آخرین امید برای زنده نگه‌داشتن پرندگانی است که در این فصل نه به میوه‌ها و دانه‌ها دسترسی دارند و نه به حشرات. همچنین در فصل بهار، دادن دانه‌ها به پرندگان همه‌چیزخوار این امکان را به آن‌ها می‌دهد که خودشان از دانه‌ها تغذیه کنند و از حشرات ناکافی موجود برای سیر و بزرگ کردن جوجه‌هایشان استفاده کنند. البته در سال‌های اخیر غذاهای پرندگان شامل حشرات پرورش‌داده‌شده هم در بازار موجودند که جز در موارد استثنایی (مانند پرستاری از جوجه‌های یتیم یا پرندگان زخمی و بیمار) لزومی به استفاده از آن‌ها و تشویق صنعت پرورش و کشتار حشرات نیست و با فراهم‌کردن شرایط طبیعی مناسب در باغ یا باغچه می‌توان بدون دستکاری در روند طبیعت، به پرندگان در تأمین حشرات مورد نیاز برای رشد جوجهها کمک کرد.
چالش‌های غذادهی به پرندگان و انتقادات وارد بر آن
غذادهی به پرندگان، در کنار محاسن، چالش‌ها و معایبی نیز دارد که برخی از آن‌ها به خود عمل غذادادن و بسیاری دیگر، به عدم رعایت اصول غذادهی باز می‌گردند و باید به آن‌ها توجه کرد:
– جمع‌شدن پرندگان در یک محل، می‌تواند احتمال انتقال بیماری‌ها و انگل‌ها را افزایش دهد. بدیهی است هر چقدر بهداشت ظروف غذاخوری و آبخوری کمتر باشد، خطر انتقال بیماری‌ها بیشتر می‌شود. همچنین، خطر انتقال بیماری‌ها در فصل تابستان بسیار بیشتر از فصل سرماست و در فصول گرم، باید توجه مضاعفی به مقولهٔ بهداشت کرد. در ادامهٔ مطلب، به نکات لازم برای رعایت نظافت ظروف غذا و آب اشاره می‌کنیم.
– غذادادن به پرندگان مهاجر در فصل کوچ از یک سو و گرمایش زمین از سوی دیگر می‌توانند باعث انصراف آن‌ها از کوچ‌کردن و به‌هم‌خوردن روند طبیعی زندگی این حیوانات شوند. البته این مورد بیشتر در مورد پرندگانی مانند قوها، غازها و اردک‌ها صادق است. اگر چه این مطلب در مورد کمک به پرندگان آبزی نیست، بد نیست به این نکته اشاره کنیم که در فصول گرم، غذادهی به قوها، غازها و اردک‌ها غیرضروری است و توصیه نمی‌شود. همچنین، نان به‌هیچ عنوان غذای مناسبی برای این پرندگان نیست و فقط در صورتی که در مقادیر بسیار کم و در تکه‌های خیلی ریز به این پرندگان داده شود، بی‌ضرر است. از طرف دیگر، ته‌نشین‌شدن باقیماندهٔ غذا در کف رودخانه‌ها و برکه‌ها، باعث نابودی اکوسیستم آب‌ها می‌شود. بنابراین، در فصل پاییز و زمستان، برای کمک به تعدادی از این پرندگان که ممکن است به‌دلایل مختلف مانند آسیب‌دیدگی خود یا اعضای خانواده‌شان کوچ نکنند یا «هنوز» کوچ نکرده باشند یا در هر صورت دچار کمبود غذا باشند، در وهلهٔ اول باید غذای مناسب تهیه کرد (غلات خام، پَرَک گندم و جو و ذرت و سایر غلات، کاهو یا غذای آماده برای اردک‌ها که در بازار موجود است) و در وهلهٔ دوم این غذا را کنار آب ریخت و نه داخل برکه‌ها و رودخانه‌ها مگر آنکه غذا آن‌قدر سبک باشد که روی آب بایستد و ته‌نشین نشود و پرندگان بتوانند همهٔ آن را بخورند (غذاهای آماده در بازار برای اردک‌ها معمولاً آن‌قدر سبک‌اند که روی آب می‌ایستند) یا عمق آب آن‌قدر کم باشد که پرندگان بتوانند غذای ته‌نشین‌شده را به‌صورت کامل مصرف کنند.
– دادن غذای نامناسب به پرندگان می‌تواند سلامت آن‌ها را تهدید کند، مثلاً دادن نان به پرندگان، مخصوصاً در مقادیر زیاد، می‌تواند باعث انسداد معدهٔ آن‌ها شود یا دادن غذاهای حاوی نمک می‌تواند سلامت پرندگان را تهدید کند. به‌عنوان نمونه‌ای دیگر، در فصل بهار، ممکن است جوجه‌هایی که به‌تازگی لانهٔ خود را ترک کرده‌اند، بادام‌زمینی و تخم‌های آفتابگردان را که دوستداران پرندگان به‌منظور کمک به والدین آن‌ها در اختیار گذاشته‌اند، بخورند و نتوانند آن‌ها را به‌درستی ببلعند و دچار خفگی شوند. در ادامهٔ مطلب به نکاتی در مورد انتخاب درست غذا اشاره خواهد شد.
– قرار دادن ظروف غذا در جاهای نامناسب می‌تواند پرندگان را در معرض خطر بیشتر مانند شکارشدن توسط گربه‌ها یا پرندگان شکارچی یا برخورد با شیشه‌ها قرار دهد. در ادامهٔ مطلب، به نکاتی برای به‌حداقل‌رساندن این خطر اشاره خواهیم کرد.
– توجه کنیم که غذای خریداری‌شده برای پرندگان در جایی کاشت، داشت و برداشت می‌شود. پروسهٔ تولید غذا به‌دست بشر، یکی از عوامل مهم نابودی زیستگاه‌ها و حشرات است که به‌نوبهٔ خود، پرندگان و به‌طور کلی، حیوانات بیشتری را با معضل کمبود زیستگاه‌ها و غذا مواجه می‌کند. بنابراین، عاقلانه‌تر آن است که در دوره‌هایی از سال که پرندگان وحشی غذای طبیعی کافی دارند، از غذادادن به آن‌ها پرهیز کنیم و غذادهی را به دوره‌های سخت سال که منابع غذای طبیعی کافی نیستند (مثل فصل سرما و اول بهار) محدود کنیم. در این صورت است که مزایای غذادهی بر معایب آن می‌چربند. بدیهی است که این تصمیم در وهلهٔ اول به شرایط طبیعی محیطی که در آن زندگی می‌کنیم بستگی دارد و ممکن است از یک منطقه به منطقهٔ دیگر متفاوت باشد.
نکات مهم برای غذادهی درست به پرندگان
برای غذادهی درست به پرندگان، لازم است به نکات زیر توجه کنیم:
– غذادهی در فصل زمستان:
محبوب‌ترین غذاها در فصل زمستان که تقریباً همهٔ پرندگان با کمال میل می‌خورند، مغز تخم آفتابگردان و مغز خرد شدهٔ بادام‌زمینی است. از غذاهای مورد علاقهٔ دیگر برای پرندگان دانه‌خوار می‌توان به دانهٔ کنف، دانهٔ خشخاش، دانهٔ کتان، کلزا، گندم سیاه و جوی دوسر اشاره کرد. برای پرندگان نرم‌خوار، می‌توان از توت‌ها و میوه‌های خشک‌شده، کشمش، جو پرک، آجیل (مغزهای) بی‌نمک خُرد یا آسیاب‌شده و تکه‌های سیب و گلابی تازه استفاده کرد. در صورت استفاده از میوه‌های تازه، باید باقیماندهٔ غذا را هر روز جمع‌آوری کرد و دور ریخت. همچنین، در دمای هوای صفر یا زیر صفر باید از میوه‌های تازه چشم‌پوشی کرد چون خوردن میوهٔ یخ‌زده به پرندگان آسیب می‌زند.
– کیک‌های چرب مخصوص پرندگان:
در زمستان می‌توان برای تأمین چربی مورد نیاز بدن پرندگان از مخلوط روغن و دانه‌ها و مغزها برای درست کردن کیک‌های مخصوص پرندگان استفاده کرد. این کیک‌ها به‌صورت آماده در بازار موجودند ولی به‌سادگی می‌توان در منزل هم آن‌ها را تهیه کرد. برای این کار، ۲۰۰ گرم روغن نارگیل را گرم کنید تا کاملاً ذوب شود. چند قالب بیسکویت‌پزی را روی یک کاغذ شیرینی‌پزی قرار دهید و مقداری تخم آفتابگردان (با پوست یا بی‌پوست) و دانه‌های دیگر در هر کدام بریزید و قالب‌ها را با روغن نارگیل ذوب‌شده پر کنید و اجازه دهید مایه خنک و سفت شود. مایهٔ جامدشده را از قالب‌ها خارج کنید و با استفاده از یک نخ به شاخهٔ درختی آویزان کنید.
اگر از غذاها، کیک‌ها و گلوله‌های غذای آماده در بازار استفاده می‌کنید، لطفاً فقط انواع بدون تور پلاستیکی را خریداری کنید چون گاهی پاهای پرندگان در این تورهای پلاستیکی گیر می‌کنند و در صورتی‌که کسی آن‌ها را نجات ندهد، این اتفاق می‌تواند منجر به مرگ آن‌ها شود. علاوه بر این، اگر کسی این تورهای پلاستیکی را جمع‌آوری نکند، در نهایت از طبیعت سر در می‌آورند و آسیب‌های زیادی به طبیعت می‌زنند.
– غذادهی در فصل بهار و تابستان:
در مورد غذادهی به پرندگان وحشی کوچک در بهار و تابستان نظرات کارشناسی متفاوتی وجود دارد. بیشتر کارشناسان معتقدند که غذادهی در ابتدای فصل بهار کمک بزرگی به پرندگان است چون این دقیقاً زمانی است که غذا بسیار کم است و پرندگان ماده برای تخم‌گذاری به انرژی، پروتئین و کلسیم بیشتری نیاز دارند. این کارشناسان توصیه می‌کنند که دادن غذاهای چرب زمستانی در اول بهار ادامه پیدا کند. همچنین، برخی از کارشناسان بر این باورند که گذاشتن غذاهایی مانند بادام زمینی و تخم آفتابگردان در فصل گرما هم مفید است چون به پرندگان همه‌چیزخوار که برای سیر و بزرگ کردن جوجه‌هایشان به انرژی زیادی نیاز دارند این امکان را می‌دهد که خودشان با این غذاها سیر شوند و از موجودی حشرات که در حال حاضر اندک و ناکافی است، برای سیر و بزرگ کردن جوجه‌هایشان استفاده کنند. از طرف دیگر، برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که دراختیارگذاشتن مغز تخم آفتابگردان و بادام‌زمینی و غذاهای چرب در فصل گرما مناسب نیست چون والدین گاهی از روی درماندگی ناشی از کمبود موجودی حشرات، از این غذاها به جوجه‌هایشان می‌خورانند. این در حالی است که جوجهها قابلیت هضم غذاهای چرب را ندارند و از طرف دیگر، ممکن است مغز کامل تخم‌آفتابگردان یا تکه‌های بزرگ بادام‌زمینی باعث خفگی جوجهها شود. همچنین، این کارشناسان می‌گویند حشرات خشک‌شده، غذای مناسبی برای جوجهها نیستند و مردم را از دادن حشرات خشک‌شده به پرندگان در فصل بهار و تابستان منع می‌کنند. این گروه از متخصصان توصیه می‌کنند مردم در صورت غذادهی در فصل گرما، از دانه‌های ریز بومی مانند تخم کنف، تخم خشخاش و تخم گل خار استفاده کنند.
– نظافت ظرف‌های غذا:
برای رعایت نظافت ظرف‌ها و به‌حداقل‌رساندن احتمال انتقال بیماری‌ها و انگل‌ها باید به نکات زیر توجه کرد:
۱- ظرف‌هایی مناسب‌اند که پرندگان قادر به راه‌رفتن در آن‌ها نباشند و غذا به فضلهٔ پرندگان آلوده نشود.
۲- ظرف‌ها باید طوری ساخته شده باشند که آب باران در آن‌ها نفوذ نکند. در غیر این صورت، غذا خیلی زود کپک می‌زند.
۳- بهتر است به جای ریختن یک‌بارهٔ غذای خیلی زیاد در ظرف‌ها، غذا به‌تدریج و به‌مقدار کم ریخته شود تا آلوده نشود، کپک نزند و همیشه تازه باشد.
۴- به‌صورت هفتگی یا حداقل دو هفته یک‌بار باید ظرف‌ها کاملاً خالی شوند و با آب داغ به‌مدت ۳ دقیقه یا ترجیحاً با آب جوش شسته شوند. نیازی به استفاده از مواد شیمیایی نیست.
۵- اگر با وجود توصیه‌ها از لانه‌های مخصوص غذادهی که پرندگان می‌توانند در آن‌ها بایستند یا راه بروند استفاده می‌کنید، باید حداقل هر دو هفته یک بار این لانه‌ها را تمیز کنید. برای این کار، تمام غذا را جمع کنید، غذاهایی را که کثیف یا خیس شده‌اند جدا کنید، کف لانه را با برس تمیز و سپس کاملاً خشک کنید و دوباره روی کف، غذای تمیز بریزید.
۶- در صورت مشاهدهٔ پرندهٔ بیمار یا مرده در نزدیکی محل غذادهی، ظرف یا لانه را جمع کنید و برنامهٔ غذادهی را برای چند هفته کلاً تعطیل کنید.
– محل مناسب برای غذادهی:
ظرف غذا باید ترجیحاً در محلی قرار بگیرد که بتوانیم از دور بر آن نظارت کنیم و گربه‌ها امکان کمین‌کردن در اطراف آن و غافلگیرکردن پرندگان را نداشته باشند. از طرف دیگر، اگر در جایی زندگی می‌کنیم که پرندگان شکاری مانند قرقی در آن زیاد است، بهتر است در فاصلهٔ چند متریِ محل غذادهی چند درخت یا بوته باشند تا در صورت حملهٔ پرندگان شکاری، پرندگان کوچک جایی برای فرار کردن داشته باشند.
البته در بازار ظروف غذا با میله‌های محافظ هم وجود دارند که می‌توانند پرندگان کوچک را از حملهٔ حیوانات شکارچی در زمان خوردن غذا محافظت کنند.
نکتهٔ بعدی، جلوگیری از برخورد پرندگان به شیشه‌هاست که در یکی از مقالات پیشین به‌طور کامل به آن پرداختیم (برای خواندن این مطلب اینجا کلیک کنید). ظرف غذا باید در جایی قرار بگیرد که پرندگان موقع پرواز به‌سوی آن یا برخاستن از آن دچار اشتباه نشوند و با شیشه‌های پنجره‌ها برخورد نکنند. لطفاً از استفاده از شیشه‌های آینه‌ای در این محل‌ها خودداری کنید و در صورت نیاز، با چسباندن برچسب‌های مخصوص به پشت شیشه‌ها احتمال اشتباه گرفتن این پنجره‌ها با آسمان را از بین ببرید.
– آب تازه در اختیار پرندگان قرار دهیم:
پرندگان در تمام فصول سال به آب آشامیدنی و همچنین، آب برای حمام‌کردن نیاز دارند. در بسیاری از مناطق، دراختیارگذاشتن آب تمیز برای پرندگان حتی مهم‌تر و ضروری‌تر از دراختیارگذاشتن غذاست. در تمام فصولی که بارندگی کم است و همچنین، در زمستان، زمانی که آب برکه‌ها و گودال‌ها یخ می‌زند، می‌توانیم با قراردادن یک یا چند ظرف آب مناسب در حیاط، باغ، بالکن و اطراف محیط زندگی خود، کمک بزرگی به بقای پرندگان کنیم. در اینجا نیز باید به چند نکته توجه کنیم:
– ظروف مسطح و کم‌عمق مناسب‌ترند: مناسب‌ترین ظروف، ظروف بسیار کم‌عمق و قابل شستشو هستند. زیرگلدانی‌های بزرگ پلاستیکی یا سفالی برای این کار بسیار مناسب‌اند چون پرندگان می‌توانند به آسانی در آن‌ها بایستند و آب‌تنی کنند و از طرف دیگر، احتمال خفه‌شدن جوجهها در این ظرف‌ها صفر است. برای اینکه حشرات هم بتوانند به‌راحتی و بدون غرق‌شدن آب بخورند، می‌توان در وسط ظرف یک سنگ بزرگ گذاشت.
– رعایت بهداشت ظروف و آب، حیاتی است: در صورت عدم رعایت بهداشت، ظروف آب به وسیله‌ای برای انتقال بیماری‌ها و انگل‌هایی مثل سالمونلا در میان پرندگان تبدیل می‌شوند. بنابراین، باید هر روز ظروف آب را تمیز و با آب تازه پر کرد. اگر تعداد پرندگان و حیواناتی که از ظرف آب می‌خورند خیلی زیاد است، بهتر است حتی روزی چند بار ظرف را تمیز و آب را عوض کنید. برای تمیز کردن ظروف، ترجیحاً از مواد شیمیایی استفاده نکنید. می‌توانید آب را خالی کنید، ظرف را با برس تمیز کنید، یک لیوان آب جوش در آن بگردانید و سپس آب تازه در آن بریزید. اگر هوا آفتابی است، می توانید برای نابود کردن ویروس‌ها یا انگل‌های احتمالی، به جای گرداندن آب جوش در ظرف، ظرف را یک روز تمام زیر آفتاب بگذارید. بدیهی است که در صورت استفاده از روش دوم، باید دو ظرف داشته باشید و یک روز در میان از آن‌ها استفاده کنید.
– ظرف آب را در مکان درست قرار دهیم: ظرف آب باید در سایه قرار بگیرد، جایی که پرنده‌ها برای رسیدن به آن یا هنگام برخاستن از آن، در خطر برخورد با پنجره‌ها نباشند. همچنین، ظرف باید در مکانی قرار گیرد که پرندگان را در خطر شکارشدن توسط گربه‌ها و حیوانات شکارچی دیگر قرار ندهد مخصوصاً که پرندگان در زمان آب‌تنی، هوشیاری کمتری دارند و احتمال شکارشدن آن‌ها در حالت آب‌تنی بیشتر از زمان‌های دیگر است.
خطر شکار شدن پرندگان توسط گربه‌های تحت سرپرستی خودمان را به حداقل برسانیم
گربه‌ها ذاتاً حیوانات شکارچی‌اند و در صورت پرسه‌زدن در محیط بیرون می‌توانند حیوانات کوچک، از جمله پرندگان را، شکار کنند. اگر گربه‌های تحت سرپرستی شما به محیط بیرون رفت و آمد می‌کنند، می‌توانید با رعایت چند نکته احتمال شکار پرندگان توسط آن‌ها را به حداقل برسانید:
۱- بستن یک زنگولهٔ کوچک به گردن‌بند گربه باعث فرار به‌موقع پرندگان و جوندگان و نصف‌شدن احتمال شکار آن‌ها توسط گربه می‌شود. به‌جای زنگولهٔ کوچک می‌توان دور گردن‌بند یک روکش پارچه‌ای رنگارنگ بست. این روکش‌ها در بازار موجودند و با رنگ‌های درخشان خود باعث می‌شوند که پرندگان به‌موقع گربه‌ها را ببینند و فرار کنند. کارایی روکش‌های رنگارنگ در مورد پرندگان در حدود همان زنگوله است و با استفاده از این روش، شانس موفقیت گربه در شکار به ۵۰ درصد می‌رسد.
۲- اگر پرنده‌ای در بالای درختی در باغ لانه ساخته است و این امکان وجود دارد که گربهٔ تحت سرپرستی شما از درخت بالا برود، می‌توانید با بستن حلقهٔ محافظ مخصوص دور درخت از این اتفاق جلوگیری کنید. این حلقه‌ها برای انسان، گربه و سایر حیوانات خطری ندارند.
۳- عقیم‌سازی گربه‌ها در کنار همهٔ مزایای دیگر، میل به شکار را در گربه‌ها کاهش می‌دهد.
۴- بازی‌کردن روزانه با گربه‌ها نیز تمایل آن‌ها به شکار را کم می‌کند.
۵- اگر امکانش را دارید، به‌جای دادن دو وعدهٔ بزرگ غذا در روز، غذا را در چند نوبت کوچک‌تر به گربه‌ها بدهید. این کار نیز میل به شکار را در گربه‌ها کاهش می‌دهد.
۶- در فصل گرما بیشترین آمار شکار مربوط به جوجه‌هایی‌ست که تازه لانهٔ خود را ترک کرده‌اند. بستن زنگوله یا روکش رنگی به گردن‌بند گربه‌ها کمک زیادی به جوجهها نمی‌کند، چون آن‌ها تجربهٔ کافی ندارند و به‌اندازهٔ کافی سریع نیستند. جوجهها معمولاً در اولین ساعات روز بعد از طلوع خورشید و همچنین، در هنگام غروب خورشید روی زمین به دنبال غذا می‌گردند. بنابراین، مفیدترین کار این است که از وسط ماه مه تا آخر ژوئیه (در نیم‌کرهٔ شمالی)، یعنی دوره‌ای که جوجهها بالغ نشده‌اند، از زمان طلوع خورشید تا چند ساعت بعد از آن و همچنین، در زمان غروب از بیرون رفتن گربه‌های عزیزمان جلوگیری کنیم.
منابع:
https://www.nabu.de/tiere-und-pflanzen/voegel/helfen/29859.html
https://www.nabu.de/tiere-und-pflanzen/voegel/helfen/vogelfuetterung/index.html
https://www.eulen-greifvogelstation.at/ratgeber/fuettern-von-enten-und-schwaene
https://bremen.nabu.de/tiere-und-pflanzen/voegel/voegelnhelfen/27691.html
